methodologisch naturalisme (6) Robert Larmer

Robert A. Larmer schreef over The Many Inadequate Justifications of Methodological Naturalism (2019). Larmer opent zijn artikel met het paper van Paul de Vries: His claim was that, as a matter of method, scientists, whatever their metaphysical beliefs, should always posit a natural cause for any event that takes place in the natural world. Since then, proponents, both secular and religious, insist that adopting such a method in no way commits one to any specific metaphysical position, since science is naturalistic only on the level of its methodology (MN), but is neutral with respect to metaphysics. Thus, given its presumed metaphysical neutrality, methodological naturalism provides a way in which science can be pursued by those with differing world-views. The presumed insulation of methodological naturalism from any kind of metaphysical commitment is an illusion (Larmer 2003, 113–30). Dat dit een illusie is, kan ik in meekomen; ik denk dat je altijd je eigen wereldbeeld meeneemt. Larmer verwijst naar Numbers voor zijn informatie over De Vries. Gezien wat later volgt in zijn artikel had Larmer denk ik ook De Vries zelf moeten lezen.

Larmer brengt dan als voorbeeld mental states naar voren: If, for example, one believes that there exist, or may possibly exist, mental states which play a causal role in determining bodily behaviour, it makes no sense to adopt methodological behaviourism, since its adoption guarantees the development of psychological theories in which mental states either do not exist or play no causal role in such behaviour. Only if one has already established beyond reasonable doubt that mental states do not exist or, if they do exist, play no causal role does it make sense to insist on methodological behaviorism as a prerequisite of developing psychological theories. To insist on its employment in the absence of compelling reasons for disbelieving in the existence of mental states or their causal powers is to beg the question of whether its adoption is justified. Similarly, if one has not established beyond reasonable doubt that supernatural agents do not exist, or, if they do, they never intervene on natural processes, does it make sense to insist that explanations of physical events must restrict themselves to natural causes. Larmer schrijft dit denk ik om te laten zien dat metafysica een rol speelt in de wetenschapsbeoefening en dat hier een (rigide) MN niet voldoet. Op dit punt zou ik graag willen weten wat De Vries zelf heeft geschreven, want volgens mij gaat MN hier niet over.

Vervolgens gaat het over de justificatie van methodologisch naturalisme. Larmer bespreekt nu mijn positie: (2) Science in principle excludes any recognition of the supernatural. Many proponents of methodological naturalism insist that, by definition, science cannot ever contemplate the existence of supernatural causes. Robert Pennock insists that methodological naturalism is “a scientific ground rule” (Pennock 2011, 184), that is to say, “as a point of method science does not countenance appeals to the supernatural” (Pennock 2011, 185).⁷ On such a view, methodological naturalism constitutes a necessary, though not sufficient, condition of scientific investigation, and thus serves to at least partially demarcate science from other disciplines. Larmer noemt nu twee bezwaren:

There are at least two reasons to reject such a justification of methodological naturalism. First, in the absence of argument as to why science must exclude recognition of the supernatural, it amounts to an arbitrary stipulation. If one wants to claim that science prohibits ever recognizing a supernatural cause then one must provide reasons why this is the case, not simply define such an embargo into existence. Dit komt op me over als een argument uit onwetendheid, maar natuurlijk moet een argument in de discussie op tafel komen. Ook hier zou ik willen weten wat De Vries precies heeft geschreven en welke literatuur hij gebruikte. De wetenschap is niet bij De Vries begonnen en De Vries kan ook zaken hebben gemist.

Tijdens mijn studie kregen we colleges wetenschapsfilosofie en daarvan ken ik het principe van Etsi deus non daretur (EDND), oftewel we beoefenen wetenschap alsof God niet bestaat. Wat ik mij van het college meen te herinneren, is dat het geplaatst werd in het kader van de onttovering of mechanisering van het wereldbeeld: men kan wel zeggen dat iets een wonder is, maar wij onderzoeken het alsof er geen bovennatuurlijke oorzaak voor is. Dit is iets anders dan dat René Fransen in een tweet verwoordde: Naturalisme stelt: God werkt hier niet buiten de natuurwetten om. Bij Fransen is er een uitspraak over God; bij EDND is er m.i. sprake van een principieel agnosticisme ten aanzien van God. Ik kan me voorstellen dat Fransens invulling van MN als niet-neutraal wordt beschouwd.

Toen ik met ID begon, heb ik uiteraard over deze kwestie nagedacht. De metafysica van MN vanuit EDND, is historisch bepaald door de godsdienstoorlogen. EDND gaat terug op Hugo de Groot en is geen ontkenning van God maar het veronderstelt integendeel Gods rationaliteit. Ik citeer Marcel Sarot, omdat hij de uitdrukking tussen haakjes zetten gebruikt: De  biologische  evolutietheorie  is een theorie  die  verklaart  hoe  een  natuurlijk  proces  verloopt.  Waardoor  ontstaan  nieuwe  soorten?  De verklaring  die  deze  theorie  geeft,  geeft  zij etsi  Deus  non  daretur,  alsof  er  geen  God  bestaat.  Lang hebben  ook  wetenschappers  geloofd  dat  God  zelf  de  soorten  had  geschapen. Toen  zij  dit  geloof tijdens hun onderzoek tussen haakjes hadden gezet, gaf dit hun de vrijheid om te gaan zoeken naar natuurlijke  verklaringen.  De   evolutietheorie  is  tot  nu  toe   de   beste   verklaring  die  zij   hebben gevonden. Natuurlijk ben ik het niet met Sarot eens wat betreft de evolutietheorie, maar hij geeft wat mij betreft goed aan wat de wetenschap doet: God methodisch tussen haakjes zetten.

Ik haal Tiddy Smith aan: Methodological naturalism does not constrain the theories that scientists may conjecture, but how those theories may be justified. On this view, methodological naturalism is a principle of science according to which supernatural methods of justification, such as faith, are eschewed. Het mental states-voorbeeld doorkruist het principe van MN niet. Je mag in de wetenschap alleen niet claimen dat als je ontwerp vindt in de natuur, dat God (welke god dan ook) het deed. Voor mij is methodisch naturalisme een belangrijk principe om atheistische uitspraken buiten de deur te houden, bijvoorbeeld dat de wetenschap zou bewijzen dat God niet bestaat. Beter zou zijn als ik me er nooit op hoefde te beroepen, maar helaas is het nodig om toch (regelmatig) te wijzen op de begrensdheid van de wetenschap.

Het tweede bezwaar van Larmer tegen een principiële afscheiding van de wetenschap tegen het bovennatuurlijke luidt: Second, demarcationist proposals are notorious for failing to provide necessary or sufficient conditions to distinguish science from other disciplines. Hier ben ik het eens met Larmer. Ik denk dat een beroep op MN normaal gesproken niet nodig zou zijn en dat je in de praktijk daarvoor een bepaalde gevoeligheid aan de dag legt om zaken niet op de spits of over de grens te drijven.

Vervolgens bespreekt Larmer de volgende stelling: 3) Supernatural causation implies a chaotic universe. Ik beschouw dit als een stukje theologie die soms in stelling wordt gebracht in het kader van een pragmatisch methodisch naturalisme. Daarna volgt (4) Allowing for the possibility of supernatural causation is a ‘science-stopper.’ Voor mij is dat per definitie zo. Hier gebruikt Larmer een voorbeeld van Dembski: To take a case in point, the fact that biological entities exhibit the informational patterns typically associated with intelligent agency, and that scientific investigation tends to emphasize the inadequacy of solely natural causes to account for the genesis of such structures, in no way implies that research cannot, or is not likely to, continue regarding the possibility of demonstrating that a plausible naturalistic account of such origins can be given.¹³ If such a plausible account emerges then it will constitute reason to reject an explanation in terms of supernatural agency.¹⁴ Further, the insistence that it is never permissible to posit a supernatural cause for a physical event means that if such causation in fact takes place it can never be recognized. Unless one is prepared to defend metaphysical naturalism on an independent basis,¹⁵ acceptance of methodological naturalism as essential to the pursuit of science requires that one understand science not as committed to pursuing the truth about reality, but rather as to pursuing the best natural explanation that can be formulated of a phenomenon.¹⁶ Thus, acceptance of methodological naturalism requires that, no matter how implausible a naturalistic explanation for the origin of life might be it will be taken seriously so long as it is only slightly less implausible than competing naturalistic explanations. Even if life did originate through supernatural agency, and even if it bears the characteristics of things we know to be intelligently designed, acceptance of methodological naturalism prohibits ever contemplating such an explanation.¹⁷ Similarly, methodological naturalism prohibits ever recognizing an event, no matter the context and circumstances in which it occurs, as a miracle.¹⁸ Thus, if convinced that Jesus did in fact rise from the dead, a consistent methodological naturalist must presume the event does in fact have a natural explanation.

De voorgaande alinea is belangrijk. Daar haal ik deze zin uit: Unless one is prepared to defend metaphysical naturalism on an independent basis,¹⁵ acceptance of methodological naturalism as essential to the pursuit of science requires that one understand science not as committed to pursuing the truth about reality, but rather as to pursuing the best natural explanation that can be formulated of a phenomenon.¹⁶ Bij wetenschappelijke waarheid gaat het om een deelwaarheid, namelijk de beste natuurlijke verklaring die kan worden geformuleerd voor een verschijnsel. Wetenschappelijke waarheid is altijd waarheid die gegeven is binnen een bepaalde set van uitgangspunten. In noot 16 zegt Larmer: Proponents of methodological naturalism have the logical option of conceiving science antirealistically. Taking this option, however, removes any possibility of objecting to claims of supernatural intervention on the grounds that such claims are unscientific. I am not aware of any advocates of methodological naturalism who are antirealists concerning science. Volgens Wikipedia staat realisme tegenwoordig tegenover idealisme. Kant stond voor transcendentaal idealisme. Het zou interessant zijn om te kijken wat diverse Kant-volgers van MN vinden. In elk geval denk ik dat ik er zelf eentje ben. Robert Larmer woon in Canada, ver in de Angelsaksische wereld. En mijn indruk wat ID betreft is dat er maar weinigen (bijv. Denton, Bechly, mogelijk ook Behe) bekend zijn met continentale filosofie. Dat zou dan ook een antwoord kunnen zijn waarom sommige ID’ers een probleem hebben met MN. Vanuit mijn optiek vallen de cirkels wetenschap en levensbeschouwing (worldview) dan teveel samen.

De volgende stelling van Larmer gaat weer over theologie en sla ik over: (5) Theological considerations require there be no supernatural intervention in nature. De zesde stelling gaat over een pragmatische invulling van MN die ik ook niet aanhang en daarom oversla: (6) Methodological naturalism is inductively justified. Daarna volgt een conclusie, maar de voor mijn blog belangrijkste zaken zijn hiervoor al besproken.

<< Jeroen de Ridder – TE & ID | >>