methodologisch naturalisme (5)

Ik wil in het kader van de kwestie van het methodologisch naturalisme in één of meer bijdragen reageren op Erik van Engelen, iemand die op de websites van Fundamentum en Logos schrijft. Voorafgaand zal ik in een apart bericht reageren op een artikel van Robert Larmer dat door Van Engelen wordt gebruikt. Hopelijk werpt het wat licht op de vragen waarom (sommige) ID-aanhangers een probleem hebben met MN en of MN de academische vrijheid onder druk zet. In het eerstvolgend bericht besteed ik aandacht aan een artikel van Jeroen de Ridder. Hier wil ik enkele gedachten neerzetten naar aanleiding van onderstaand plaatje dat ik geproduceerd heb.

De buitenste cirkel in bovenstaande figuur is die van de levensbeschouwing of worldview. Ik heb vier mogelijke worldviews weergegeven, namelijk die van jonge-aardecreationisme, theïstische evolutie, een middenpositie daartussen en metafysisch naturalisme. De worldviews zullen een andere naam hebben, maar de genoemde termen vormen kenmerken of aangrijpingspunten die voor het onderwerp relevant zijn.

Binnen de worldview kun je allerlei verschillende cirkels trekken. Getekend is de cirkel van de wetenschap, en ik had andere cirkels toe kunnen voegen zoals die van religie, van burgerschap, etc. Deze cirkels zouden dan niet per se met elkaar overlappen maar naast elkaar deel uitmaken van de grote cirkel. Voor de overzichtelijkheid heb ik alleen de cirkel van de wetenschap getekend. Daarin geven de letters MN het methodologisch naturalisme weer dat in de wetenschap gebruikelijk is. Met de pijlen geef ik aan dat vanuit een specifieke worldview een invulling wordt gegeven aan het MN. Dit zijn de verschillende vormen van MN die in de discussie een rol spelen.

Het is niet zo dat de wetenschap gebaseerd is op één specifieke opvatting van MN. De opvattingen kunnen naast elkaar bestaan en met elkaar in gesprek zijn. Vanuit jonge-aardecreationisme wordt elke vorm van MN bestreden, maar of dit representatief is voor alle jonge-aardecreationisten weet ik niet. Ik denk namelijk dat het niet nodig is en dat de soep vaak ook niet zo heet gegeten wordt; wel denk ik dat MN, bijvoorbeeld ingevuld vanuit bepaalde worldviews in stelling gebracht wordt tegen jonge-aardecreationisme. Ik neem zelf een middenpositie in en ik herken mijn vorm van MN niet terug in de discussie. Ondertussen worden er door bijvoorbeeld Van Engelen grote woorden gezegd over (alle vormen van) MN. Ik hoop aan de hand van zijn artikelen mijn positie te kunnen verduidelijken.

De twee cirkels helpen mij nog op een andere manier. Aanhangers van theïstische evolutie zeggen dat evolutionisme niet iets van de binnenste cirkel maar van de buitenste cirkel is. Ik denk dat een -isme vaak is het aanhangen of verdedigen van een bepaalde visie of standpunt. Dus (theïstische) evolutie verdedigen of aanhangen is voor mij evolutionisme, maar omdat aanhangers van theïstische evolutie vanuit hun worldview een ander begrip hebben van evolutionisme en zij zich juist daartegenover positioneren, probeer ik daar rekening mee te houden.

Voor mij is evolutionisme iets dat in de binnenste cirkel een rol speelt, net als jonge-aardecreationisme, maar wel (via een pijl) verbonden met een worldview.  Dat er in het algemeen verandering of (micro-evolutie) plaatsvindt, wordt niet bestreden. Om evolutionisme als een wetenschappelijk standpunt te begrijpen, kan je zeggen dat evolutionisme een synoniem is van darwinisme: alle soorten stammen af van één of enkele voorouders waarbij variatie en selectie voldoende zijn om deze evolutie te verklaren. Alternatieve standpunten zijn er dan bijvoorbeeld binnen de Third Way en ID. In wetenschappelijk opzicht kan ik aanhangers van theïstische evolutie dan waarschijnlijk evolutionistisch noemen.

<< Hoyle & Wickramasinghe (2) van organisch naar organisch | Jeroen de Ridder – TE & ID >>